Archiwum Państwowe w Siedlcach, Wójt Gminy Repki i Gminny Ośrodek Kultury w Repkach. zapraszają na  otwarcie WYSTAWY ARCHIWALNEJ „UNICI PODLASCY 1874-2024” w dniu 19 stycznia 2025 r. (niedziela) o godz. 12.00 w siedzibie GOK w Repkach.

• O czasach prześladowań podlaskich unitów od 1874 r. praktycznie do I wojny światowej opowie autor wystawy historyk regionalista Pan Bogusław Niemirka.
• Informacje dodatkowe:
  • Wystawa przybliża pamięć o prześladowaniach podlaskich unitów ze strony rosyjskiego aparatu państwowego, które wydarzyły się półtora wieku temu. Represje na tle religijnym objęły wówczas całą populację unickich mieszkańców Podlasia, którzy m.in. należeli do  dawnych  unickich parafii w Sokołowie Podl. i sześciu parafii wiejskich, w tej liczbie parafii w Rogowie, Szkopach i Sawicach. Na początku 1875 r. w ramach akcji zmuszenia mieszkańców do składania podpisów na przejście na prawosławie do Rogowa wkroczył oddział rosyjskiego wojska.  Przez kilka  tygodni żołnierze katowali mieszkańców Rogowa, wyrzynali bydło i wyjadali ich zapasy.  Szczególna formą okrucieństwa było męczenie przez kozaków na oczach wszystkich spędzonych mieszkańców wsi ich wołów i krów. Bito wszystkich, włącznie z kobietami i dziećmi. Według publikacji z epoki księdza Józefa Pruszkowskiego opisującego te wydarzenia na podstawie relacji sokołowskiego proboszcza ks. Andrzeja Karnickiego, w wyniku obrażeń od kozackich nahajek zmarły  wtedy Antonina Bartosiak i Katarzyna Jaromczuk. Ich mężowie byli wcześniej wywiezieni do siedleckiego więzienia.

Mimo 30 lat późniejszych stałych prześladowań dawni unici nie ulegli. Od. 1880 r. podlaskie wsie  gościły misjonarzy-jezuitów z Galicji którzy potajemnie chrzcili dzieci i dawali śluby. W archiwach zachowały się relacje z tych misji jezuitów, wśród nazwisk ich przewodników po podlaskich wsiach wymieniane jest także nazwiska Grzegorza Hardeja z Repek.

W 1905 r. dawni unici wpisali się do „Liber Conversorum” parafii w  Wyrozębach jako katolicy. Byli to przodkowie poważnej części dzisiejszych  mieszkańców Gminy Repki.

Z góry dziękuję i pozdrawiam,

Marta Borychowska

Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Repkach